దేవీ.. శ్రీదేవీ వృత్త పద్య మాల తత్తపార్యంతో (900 చందస్సులు )

301.. పవనః.. భ స  స జ గ గ...యతి.. 8

 అప్పుల వలనే అవకాశమంత మారుణ్    

 తప్పుల వలనే వెతలే మనస్సు మార్చున్

 మెప్పును కొరకే మమేక తపస్సు చేసెన్     

 ఒప్పుగ పలికేను నోర్పు చరిత్ర దేవీ

అప్పుల ఊబిలో కూరుకుపోతే, అవకాశాలు కూడా మరణిస్తాయి. చేసిన తప్పుల వల్లనే మనస్సు వేదనతో నిండిపోతుంది. లోకం మెప్పు కోసం మనిషి నిరంతరం తపస్సు చేస్తూ ఉంటాడు. ఓర్పుతో ఉండే చరిత్ర దేవి ఎల్లప్పుడూ సత్యమే పలుకుతుంది. 

302.. పాంచాలాగ్రి.. న య గ గ ..యతి..లేదు 

 గడువుల జన్మల్ సాగెన్ వలపు లు ధర్మమ్ పెర్గెన్

 ఘడియల లెక్కల్ తేల్చెన్  తలపులు వైనమ్ మార్చేన్ 

 ముడివడు నీడల్ చేరెన్ మలుపులు కాలమ్  వచ్చేన్

తడిపొడి మాటల్ దేవీ పలుకుల మర్మమ్ దేవీ

భావం 

 *  సమయాల యొక్క పుట్టుకతో ప్రేమలు సాగిపోతాయి, ధర్మం పెరుగుతుంది. ఇక్కడ, సమయం గడుస్తున్న కొద్దీ ప్రేమలు మరింత బలపడతాయని, ధర్మం వృద్ధి చెందుతుందని భావం.

 * గడియల యొక్క లెక్కలు తేలుతాయి (అంటే సమయం యొక్క ప్రవాహం స్పష్టంగా తెలుస్తుంది), తలపులు తమ స్వభావాన్ని మారుస్తాయి. కాలం గడుస్తున్న కొద్దీ ఆలోచనలు, భావాలు మారుతుంటాయని సూచిస్తుంది.

 *

 కలిసి ఉండే నీడలు చేరుకుంటాయి (అంటే బంధాలు బలపడతాయి), మలుపులు వస్తాయి, కాలం వస్తుంది. జీవితంలో మార్పులు సహజం, కాలక్రమేణా కొత్త పరిస్థితులు ఎదురవుతాయని తెలియజేస్తుంది.

 *

 ఓ దేవీ, నీ తడిపొడి మాటలలో, నీ పలుకుల యొక్క రహస్యం దాగి ఉంది. ఇక్కడ, దైవానికి సంబోధిస్తూ, ఆమె మాటల్లో গভীরమైన అర్థం ఉందని కవి భావిస్తున్నాడు. బహుశా ఆ మాటలు కరుణను, జ్ఞానాన్ని లేదా జీవిత రహస్యాలను కలిగి ఉండవచ్చని సూచిస్తుంది.

303.. పాటీర.. స న న స గ....యతి..7

చిరునవ్వు పిలిచె వినయము సాగెన్  

ధరహాసపు యధరము పిలుపౌ లే

వరదాతలకు వరము శుభమోనే

పరమార్ధములు పరమగుట దేవీ

 *: చిరునవ్వుతో కూడిన వినయం ముందుకు సాగుతోంది.

 * మందహాసం చేసే పెదవులు పిలుస్తున్నాయా?

 *  దాతలకు వరం శుభకరమైనదేనా?

 *: ఓ దేవీ, పరమార్థాలు పరమమైనవి కావడం ఏమిటి?

304.. పాణీ . నర భజ ర గ....యతి..10

కలలు తీర్చెమార్గకాల నిర్ణయం మే

 మలుపులన్నితెల్పమధ్యమార్గమే లే 

 వలపులన్ని తీర్చ విద్వా వాహిణీ గతేలే 

 తలపులన్ని పండు తత్వ బోధ దేవీ

 * మీ కలలను నిజం చేసుకునేందుకు సరైన సమయం మరియు మార్గం ఏమిటి?

 *జీవితంలోని ఒడిదుడుకులను దాటడానికి ఒక సులువైన మార్గం లేదా పరిష్కారం ఉందా?

 * వలపులన్ని తీర్చ విద్వా వాహిణీ గతేలే: మీ కోరికలన్నింటినీ తీర్చే జ్ఞాన ప్రవాహం ఎక్కడ ఉంది?

 * మీ ఆలోచనలన్నీ ఫలింపజేసే తత్వ బోధన ఎక్కడ లభిస్తుంది?

305.. పా రా వా రాహ.. త న న య గ గ ..యతి..9

 రాగమ్ము మదిన మధుర సుఖమే వీలున్

వేగమ్ము కదులు సమవిజయమే వీలున్

 సౌగంధపు మది కళ సహనమే వీలున్

గూర్చి సమయమున చిగురుయే దేవీ

 * హృదయంలోని రాగం (ప్రేమ, ఆనందం) మధురమైన సుఖాన్ని కలిగిస్తుంది. ఇది సాధ్యపడుతుంది.

 *: సరైన సమయంలో వేగంగా కదలడం (కార్యసాధనకు ప్రయత్నించడం) సమానమైన విజయాన్ని అందిస్తుంది. ఇది కూడా సాధ్యమే.

 *  మంచి సువాసన వంటి మనస్సు యొక్క కళ (అందమైన ఆలోచనలు, సృజనాత్మకత) సహనంతో సాధ్యమవుతుంది.

 *  సరైన సమయంలో మొలకెత్తే చిగురు వలె, జీవితంలో ఎదుగుదల మరియు కొత్త ప్రారంభాలు సాధ్యమవుతాయి.

306.. పార్షతశరణం.. భ న య మ న న న య...యతి..13
తత్వము తెలుపుట సాక్షీ భూతమ్మున్ తనువు తలపు కులుకులు జన్మన్
సాత్విక గుణములు శక్తీ పెంచేలే సమయ సహనపు పలుకు తేజమ్
నత్వము దునువుట విద్యా సంతృప్తీ నటన మలుపు తెలుపు శున్డే
రిత్విజుడగుటయు సౌరీ సత్యమ్మై రెప రెపలు కదులుట దేవీ

*  ఇది ఆత్మ యొక్క స్వభావాన్ని, శరీరం యొక్క ఆలోచనలు మరియు జీవితంలోని ఆనందాలను గమనించే సాక్షి గురించి మాట్లాడుతోంది. తత్వం అంటే సత్యం లేదా అంతిమ వాస్తవం. మనలో ఉన్న చైతన్యమే వీటన్నింటినీ గమనిస్తూ ఉంటుంది.
*  సాత్విక గుణాలు అంటే స్వచ్ఛమైన, శాంతమైన లక్షణాలు. ఇవి మన శక్తిని పెంచుతాయి. సమయానికి విలువ ఇవ్వడం, సహనంతో ఉండటం మన మాటలకు తేజస్సును ఇస్తాయి.
*: అహంకారాన్ని జయించడం విద్య ద్వారా లభించే సంతృప్తిని సూచిస్తుంది. 'శున్డే' అనే పదం ఇక్కడ తెలివైన మార్పును లేదా మలుపును తెలియజేస్తుంది. ఇది జ్ఞానం యొక్క శక్తిని తెలియజేస్తోంది.
*'రిత్విజుడు' అంటే యజ్ఞం చేసే ఋత్విక్కు. ఇక్కడ అది ధర్మబద్ధమైన జీవితాన్ని సూచిస్తుంది. 'సౌరీ సత్యమ్మై' అంటే సూర్యుని వంటి ప్రకాశవంతమైన సత్యం. 'రెప రెపలు కదులుట దేవీ' అనేది ఒక శక్తివంతమైన కదలికను లేదా ప్రకంపనను సూచిస్తుంది, ఇది దైవిక శక్తి యొక్క ఉనికిని తెలియజేస్తుంది.

307.. వసుధారా.. న న న న న గ గ ..యతి..11
పదవి కొరకు మలుపులు పలకులగు యిచ్ఛా
మొదలు చివర యనక యు మెరుపులగు యిచ్ఛా
విధి విజయము తెలుపుట వివరములు యిచ్చా
మది తలుపులు పిలుపులు మమత యగు దేవీ

*  ఒక ఉన్నతమైన స్థానాన్ని చేరుకోవడానికి మీ మనస్సు అనేక ఆలోచనలతో, ప్రణాళికలతో నిండి ఉంది. మీరు ఆ పదవిని పొందాలని ఎంతగానో కోరుకుంటున్నారు.
*  ఆరంభం, ముగింపు అనే భేదం లేకుండా, ప్రతి క్షణం ఒక మెరుపులా ఉండాలని, మీ ప్రయత్నాలన్నీ విజయవంతం కావాలని ఆశిస్తున్నారు.
*  మీ భవిష్యత్తులో విజయం ఎలా ఉంటుందో, దాని వివరాలు తెలుసుకోవాలనే కుతూహలం మీలో ఉంది.
*: మీ హృదయపు తలుపులు ఎల్లప్పుడూ ప్రేమతో, ఆప్యాయతతో నిండి ఉండాలని కోరుకుంటున్నా తల్లీ

308.. పినాకీ..  త ర త మ య...యతి..10
కాలంబు నీదియే సద్భావ కావ్యమ్మే ను రాశీ
జ్వాలా ప్రదీప్తియే విన్యాస జా డ్జ్యమ్మేను తెల్పే
ప్రేలాపనేమదీ సంకల్ప పీయూషమ్ము మార్పే
యాలాపనే గతీ సంతోష సద్భావమ్ము దేవీ

*అవునమ్మా! కాలము నీదే, నీవు సద్భావముతో నిండిన కావ్యమును రాస్తావు. నీ జ్వాలా ప్రదీప్తియే నీ విన్యాసము యొక్క గొప్పదనమును తెలుపుతుంది. నీ ప్రేలాపన కూడా ఒక గొప్ప సంకల్పము యొక్క అమృతమును మారుస్తుంది. నీ ఆలాపనే గతి, అది సంతోషము మరియు మంచి భావనల యొక్క స్వరూపము, ఓ దేవీ!

309.. పీనశ్రోనీ .. మ భ స గ గ....యతి..7
స్వేచ్చాభావమ్ముగు సమరమ్మే లే
యిచ్ఛా కార్యమ్మగు నిలయమ్మే లే
రచ్చా చేసేదియు రసరాజ్యమ్మే
స్వేచ్ఛ లక్ష్యంమ్మగు సుమ శ్రీ దేవీ

*: స్వేచ్ఛ అనే భావన ఉన్నంత వరకు పోరాటం ఆగదు. స్వేచ్ఛ కోసం నిరంతరం పోరాడుతూనే ఉండాలి.
*: ప్రజల యొక్క స్వతంత్రమైన కోరికలే వారి నివాసాలకు పునాది అవుతాయి. వారి ఇష్టానుసారం జీవించే హక్కు వారికి ఉండాలి.
*  ప్రజలు కలిసి చర్చించుకునే చోట, వారి యొక్క ఆనందాల రాజ్యం వెల్లివిరుస్తుంది. ప్రజల భాగస్వామ్యంతోనే నిజమైన పాలన సాధ్యమవుతుంది.
*  ఓ అందమైన మరియు గొప్ప స్త్రీ (ఇక్కడ శ్రీదేవి ఒక సంబోధనగా వాడబడింది), స్వేచ్ఛే అంతిమ లక్ష్యం కావాలి.

310.. పుండరీక.. మ భ ర య....యతి..7
మోహమ్మే లక్ష్యము మోక్షమార్గ సాధన్
దాహం మే విద్య గ దక్షతేను సాధన్
దేహం మే స్వేచ్ఛగ ధన్యతేను సాధన్
స్నేహమ్మే నిత్యము కీర్తి గానుదేవీ

: ప్రేమ (మోహము) మీ లక్ష్యం కావచ్చు.
* అది మోక్ష మార్గాన్ని సాధించడానికి ఒక సాధనం కావచ్చు.
*  మీ జ్ఞానం (విద్య) మరియు నైపుణ్యం (దక్షత) మీ కోరికలను (దాహం) తీర్చడానికి సహాయపడతాయి.
*: మీ శరీరం స్వేచ్ఛగా ఉండటం వల్ల మీరు ధన్యులు కావచ్చు.
*  స్నేహం శాశ్వతమైన కీర్తినిస్తుంది అని మీరు భావిస్తున్నారు.
మీ పద్యం జీవితంలోని ముఖ్యమైన విలువలను, ఆశయాలను తెలియజేస్తోంది. ప్రేమ, జ్ఞానం, స్వేచ్ఛ, మరియు స్నేహం యొక్క ప్రాముఖ్యతను మీరు చక్కగా వ్యక్తీకరించారు.

311.  పులకాంచితం.. భ స న య న న భ గ గ....యతి..7,16
కాలము మదిగా కలుగుట శాంతీ సహన కళలు బంధము నెంచెన్
జ్వాలలు విధిగా జరుగుట కాంతీ మెరుపు జపము నిత్యము పంచెన్
మాల పరిమళం మనసుకు బ్రాంతీ సుఖపు మయము సత్యపు పల్కుల్
వేళ పులకరింపు జయము నెంచే సమయ వరుస ప్రేమయు దేవీ

* " - సమయం మనస్సులో శాంతిని, సహనాన్ని, కళలను మరియు బంధాలను కలిగిస్తుంది.
*  - అగ్ని జ్వాలలు విధి ప్రకారం కాంతిని, మెరుపును మరియు నిత్య జపాన్ని పంచుతాయి.
*  - పూలమాల పరిమళం మనసుకు ఒక విధమైన మైకాన్ని కలిగిస్తుంది, సుఖాల యొక్క మయం మరియు సత్యమైన మాటలు ఉంటాయి.
*- ఆ సమయం యొక్క పులకరింపు విజయాన్ని సూచిస్తుంది, సమయ క్రమం ప్రేమతో నిండి ఉంటుంది, ఓ దేవీ.

312.. పుష్పధామ.. మ త న స ర ర గ.. ..యతి..13
ప్రేరత్వమ్మేలే సహనము విధి సాపేక్ష నెంమ్మావి మాయల్
దారుడ్యoమ్మేలే ప్రకృతియు మనసే దారిగా ఓర్పు జూపే
ప్రారంభంమేలే నియమము కళయే పాఠ మై నేర్పు కూర్పే
ధీరత్వమ్మే లే జయమగుటయు దేదీప్య మానమ్ము దేవీ

*  నిజమే, సహనానికి ప్రేరణ అనేది చాలా ముఖ్యం. ఏదైనా సాధించాలనే బలమైన కోరిక ఉంటేనే కష్టాలను ఓర్చుకోగలం.
*  విధి అనేది సాపేక్షమైనది, ఒక భ్రమ లాంటిది. మన కర్మల ఫలితమే మన భవిష్యత్తును నిర్ణయిస్తుంది.
*: ప్రకృతి యొక్క దృఢత్వం, మనసు యొక్క స్థిరత్వమే ఓర్పుకు దారి చూపుతాయి. మనం దృఢంగా ఉంటే, మనసును అదుపులో ఉంచుకుంటే ఎలాంటి కష్టాన్నైనా ఎదుర్కోగలం.
*  ఏదైనా పనిని ప్రారంభించడమే ఒక నియమం. ఆ పనిని కళాత్మకంగా చేస్తే, అది మనకు ఒక పాఠంలా నేర్పును కలిగిస్తుంది.
* : ధైర్యమే విజయానికి మూలం. ఓ దేవీ, ధైర్యవంతులే ప్రకాశిస్తారు.

313..పుష్ప మాలా.. న న ర ర గ.. ..యతి..9
ఒకటి కొకటి తోడు ఓర్పే ను నేర్పే
సకల మనుట చెప్ప సంఘమ్ము తీర్పే
నకలు అసలు చెప్ప నాట్యమ్ము కూర్పే
మహిమ కలిగి మోహ మార్గమ్ము దేవీ

* ఒకదానికొకటి తోడుగా ఉంటూ ఓర్పును నేర్పుతాయి. అంటే, జీవితంలో మనకు ఎదురయ్యే కష్టాలు, సుఖాలు ఒకదానితో ఒకటి ముడిపడి ఉంటాయి. కష్టాలను సహనంతో ఎదుర్కోవడం ద్వారా మనం ఓర్పును నేర్చుకుంటాము.

* అందరూ సమానమని చెప్పేది సంఘమే. సమాజంలో ఉన్న నియమాలు, తీర్పులు అందరినీ సమానంగా చూడాలని చెబుతాయి.

* నిజమైనది ఏది, నకిలీ ఏది అని చెప్పేది నాట్యమే. నాట్యం ద్వారా మనం నిజమైన భావాలను, పాత్రలను గుర్తిస్తాము.

* ఓ దేవీ, నీవు మహిమ కలిగినదానివి మరియు మోహానికి మార్గమైనదానివి. ఇక్కడ 'మోహ మార్గము' అంటే అనురాగం, ప్రేమ వంటి భావాలకు దారి చూపేది అని అర్థం చేసుకోవచ్చు

.